شناخت انواع مفتول و کاربرد آن برای کسانی که در کار و فعالیت خود از سیم مفتول استفاده می‌کنند، لازم و ضروری است. واضح است با گذر زمان و ایجاد تغییرات و ویژگی‌های جدید در سیم مفتول‌ها کاربردشان را گسترده‌تر کرده است. در قدم اول برای کسانی که فقط با شکل ظاهری سیم مفتول آشنا هستند و اطلاعات دقیق‌تری از آن نمی‌دانند، توضیح کوتاهی در نظر گرفته ایم.
سیم مفتول از یک رشته باریک فلزی و تاب داده شده به وجود می‌آید که با اسم میلگرد کشیده شده یا سیم خشک نیز شناخته می‌شوند. معمولا جنس سیم مفتول از فولاد کم کربن است و گاهی اوقات فولاد پر کربن در تولید آن به کار میبرند. گاهی برای ساخت انواع سیم مفتول علاوه بر کربن، از مس نیز استفاده می‌کنند.
دسته بندی انواع مفتول های فلزی بر اساس ویژگی
سیم مفتول‌ها در اصل مقاطع فلزی هستند که در صنایع مختلف کاربرد دارند. همانطور که می‌دانید سیم مفتول‌ها با توجه به ویژگی‌هایی که دارند به چند نوع متفاوت تقسیم می‌شوند. در ادامه شما را با انواع مفتول و کاربرد آن و ویژگی‌هایش آشنا می‌کنیم.
به طور کلی مفتول‌ها در دو دسته فابریک و غیر فابریک قرار می‌گیرند.
مفتول فابریک از کشیدن و نازک کردن میلگرد ایجاد می‌شود.
مفتول غیر فابریک را از تسمه‌های فلزی می‌سازند.
البته سیم‌های مفتولی را بر اساس جنس آن‌ها نیز تقسیم بندی می‌کنند. دسته‌های سیاه، گالوانیزه، مسوار، استیل، پی وی سی و استینلس استیل از مهم‌ترین دسته‌ها هستند که بر اساس نیاز در صنایع مختلف به کار می‌روند.
مفتول سیاه یا آرماتوری یکی از رایج ترین انواع مفتول
در ابتدا مفتول خام بسیار سفت و شکننده است که طی فرایند نورد سرد به یک مفتول با ضخامت لازم تبدیل می‌شود. برای تولید مفتول سیاه، مواد خام را در کوره‌های آنیلینگ که ظاهری شبیه چاه و دمایی حدود ۹۰۰ درجه سانتی گراد دارد، قرار می‌دهند.
این نوع مفتول با وجود مقاومت بالا در نهایت کار بسیار نرم و انعطاف پذیر است. کشش و حرارت در دمای ۹۰۰ درجه منجر به تولید این نوع سیم مفتول می‌شود. مفتول سیاه در مقابل خوردگی مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد. آن را به صورت کلاف و پیچیده در بازار عرضه می‌کنند.
اگر درصد کربن به کار رفته برای ساخت این نوع سیم مفتول کم باشد، نرم است و سختی کمتری دارد؛ که البته این مورد به میزان حرارتی که به مواد خام داده می‌شود نیز بستگی دارد. با افزایش درصد کربن آن سختی‌اش بیشتر می‌شود. از ویژگی‌های این مفتول می‌تواند وزن بالا را بدون اینکه آسیب ببیند تحمل کند.
کاربرد سیم مفتول سیاه
همانطور ک گفته شد مفتول سیاه کاربردهای گوناگونی دارد. از مفتول سیاه برای ساخت توری‌های دیگر مانند پرچ، پانل، پرسی، میخ، الکترود، مش و …. استفاده می‌کنند. همچنین بیش‌ترین بخشی که آن را به کار میبرند، در تولید تورهای مرغی و حصاری است که انواع آن را بارها دیده‌اید. در بخش کشاورزی نیز بهترین گزینه برای ساخت حصار و قفس سیم مفتول است. از این نوع سیم مفتول در صنعت ساختمان برای قالب بندی و آماتور بندی استفاده می‌کنند. علاوه بر موارد گفته شده، در ساخت وسایل تزئینی و دکوری برای دکوراسیون‌های داخلی و خارجی نیز سیم مفتول سیاه را به کار میبرند.
سیم مفتول گالوانیزه
سیم مفتول گالوانیزه گرم: برای تولید مفتول گالوانیزه، ابتدا مفتول سیاه را به روش گالوانیزاسیون داغ حرارت زیادی می‌دهند. در این کار ما به مفتول نرم و انعطاف پذیر نیاز داریم که با حرارت زیاد، کربن آن کم شده و به همان مقدار نرمی لازم می‌رسد. سپس این محصول به دست آمده را در یک وان مذاب سرشار از فلز روی قرار می‌دهند که در این صورت فرایند روکش دهی به طور کامل انجام می‌گیرد.
اگر این لایه گالوانیزه شده در معرض هوا و رطوبت قرار بگیرد، عنصر روی که به صورت یک لایه بر آن قرار گرفته، از فولاد در برابر زنگ زدگی و خوردگی محافظت می‌کند. اگر مقامت بیشتری در مقابل خوردگی لازم باشد، آلومینیوم را به آن اضافه می‌کنند. این افزایش مقاومت نشان دهنده کیفیت و دوام بیشتر است. در نهایت این محصول به دست آمده بسیار صاف و انعطاف پذیر است و قابلیت خم و پیچیده شدن دارد.
کاربرد سیم مفتول گالوانیزه
از کاربردهای سیم مفتول گالوانیزه می‌توان به صنعت کشاورزی و ساختمان سازی، سیم خاردار، آویز سقف‌های کاذب، تجهیزات دندان پزشکی، منگنه‌های فلزی، کابل‌های برق، عناصر قفسه بندی و شمشیر بازی و …. اشاره کرد.
سیم مفتول گالوانیزه سرد: برای تولید مفتول گالوانیزه سرد، مفتول سیاه را با استفاده از جریان الکتریکی اکسید زدایی کرده و یک محصول تمیز و بدون ضایعات به وجود می‌آورند. در ادامه این محصول به دست آمده را با کمک فرایند الکترولیز یک لایه از گالوانیزه سرد بر روی آن درست می‌کنند که این فرایند موجب بیشتر شدن انعطاف و ایجاد کمی مقاومت در مقابل رطوبت، خوردگی، زدگی و شکستگی می‌شود.
سیم مفتول گالوانیزه به دست آمده به دو شکل کلاف و شاخه در بازار عرضه می‌شود. این نوع مفتول دارای ضخامت و سایزهای مختلف است و اکثرا قطر ۰.۵ تا ۶ میلی متر دارد.
اگر کمی با ویژگی‌های مفتول گالوانیزه سرد آشنا شویم، بهتر به کاربرد آن پی می‌بریم. از این نوع مفتول که اکثرا به رنگ نقره‌ای است را در گلخانه، صنایع مختلف مانند کابل سازی و کشاوزی، توری‌های گوناگون مانند توری حصاری، مرغی و فرنگی، سیم خار و سیم بکسل و… به کار میبرند.
سیم مفتول استیل
یکی دیگر از انواع مفتول که آن را معرفی می‌کنیم، سیم مفتول استیل است که از دو عنصر کروم و نیکل تشکیل می‌شود. همچنین یکی از محکم‌ترین مفتول‌های دنیا است و مقاومت زیادی در مقابل سایش دارد. این نوع مفتول دو نوع اصلی CHQ و EPQ دارد.
کاربرد سیم مفتول استیل
نوع مفتول CHQ را بیشتر برای ساخت پیچ، میخ و پرچ استفاده می‌کنند و مفتول نوع EPQ را برای ساخت وسایل آشپزخانه، سبد سازی و صنایع غذایی به کار میبرند.
این نوع مفتول روکش بسیار قوی و مستحکمی دارد و می‌توانند در برابر ضربه و فشار بسیار مقام باشد. پس می‌توان آن را برای نگهداری بخش‌های مختلف سازه‌ها در صنایع‌های گوناگون و حتی ساختمان سازی هم استفاده کرد.
سیم مفتول استیلنس استیل
مفتول استیلنس استیل تا حد زیادی شبیه یه سیم مفتول استیل است اما یکی از ویژگی‌هایی که این نوع سیم مفتول را متمایز کرده، مقاومت آن در برابر زنگ زدگی است، به طوری که آن را به عنوان یک ماده ضد زنگ می‌شناسند. این محصول از یک فولاد ضد زنگ با ترکیب خاصی تولید شده و مقاومت بالایی دارد. به این نوع سیم مفتول، نگیر هم می‌گویند، زیرا با توجه به ساختار و آرایش کریستالی که دارد، خاصیت مغناطیسی در آن وجود ندارد و آهن را به خود جذب نمی‌کند.
به طول کلی فولاد زنگ نزن قیمت بیشتری نسبت به فولاد کربنی دارد. بنابراین قیمت سیم مفتول استیلنس استیل بیشتر از مفتول سیاه و گالوانیزه و … است.
کاربرد سیم مفتول استیلنس استیل
این محصول به دلیل هزینه بالایی که دارد، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ مگر اینکه چاره‌ای جز آن نباشد. با این وجود کاربرد کمی هم ندارد. برای مثال در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی از آن استفاده می‌کنند. در ساختن سازه‌های آبی به کار می‌رود. همچنین به دلیل خاصیت ضد زنگ بالا و مقامت در برابر آبی که دارد، در وسایل و محصولات خانگی مانند لباسشویی، ظرفشویی، یخچال و … از این نوع مفتول استفاده می‌کنند.
به طور کلی هر جا که خاصیت مقاومت در برابر آب مطرح باشد، مفتول استیلنس استیل و مفتول استیل را به کار میبرند.
سیم مفتول مسوار
برای تولید یکی دیگر از انواع سیم مفتول که به مفتول‌های مسوار معروف است، مراحل مختلفی صورت می‌گیرد. در ابتدا برای از بین بردن آلودگی‌ها و لکه‌های سیاه مراحلی مانند اسید شویی و چربی زدایی با دقت بالایی انجام می‌گیرد تا همه ضایعات و آلودگی‌ها از بین برود و در روند آبکاری مشکلی ایجاد نشود. اگر آلودگی یا لکه خاصی باقی بماند، کیفیت و ظاهر آن را دچار اختلال می‌کند. در ادامه مفتول آهن را با لایه‌های مسی به طور کامل می‌پوشانند که ضخامت این لایه مس حدود ۰.۷ تا ۱ میلی متر است.
این نوع مفتول در دو حالت شاخه و کلاف با قطر ۱ تا ۸ میل در بازار عرضه می‌شود.
کاربرد سیم مفتول مسوار
این محصول به دلیل تحمل گرما و مقاومت بالایی که دارد، در کابینت سازی و آرماتور سازی از آن استفاده می‌شود. همچنین از موارد دیگر کاربرد آن می‌توان به صنایع ریلی، وسایل خانگی، مفتولی، عایق و حتی بسته بندی اشاره کرد.
سیم مفتول های فنری
این نوع مفتول‌ها جز مفتول‌های پر کربن است و برای ساخت آن از کربن با درصد 6 تا9 استفاده می‌شود. در ساخت آلیاژ این نوع مفتول عناصری مانند سیلیسیم، کروم، وانادیوم، منگنز و مولیبدن استفاده می‌شود. فولاد فنر همانگونه که از اسمش مشخص است، باید خاصیت ارتجاعی خوبی داشته باشد. وجود عنصر سیلیسیم در فولاد فنر این حالت ارتجاعی لازم را در مفتول فنری ایجاد کرده است. عنصر کروم هم مقاومت و استحکام در برابر خوردگی را ایجاد می‌کند.
عوامل موثر در قیمت انواع مفتول
به طور کلی برای تعیین قیمت سیم مفتول‌ها عوامل مختلفی تاثیر گذار هستند. برای مثال تغییر قیمت داخلی یا خارجی فلزات تاثیر مستقیم بر افزایش یا کاهش قیمت سیم مفتول‌ها دارد. از آنجایی که کابل عایق پلیمری هم در سیم‌ها استفاده می‌شود، پس در نتیجه تغییرات قیمت مواد اولیه پلیمری هم در هزینه سیم مفتول‌ها اثر گذار هستند. عوامل جانبی دیگری مانند هزینه حمل و نقل، انرژی و … هستند که باز هم در تعیین قیمت سیم مفتول‌ها موثرند. در این قسمت سعی کردیم به زبانی ساده انواع مفتول‌ها و کاربرد آن را برای شما بررسی کنیم تا بهتر با آن‌ها آشنا شوید. در صورتی که سوالی دارید، یا به مشاوره نیاز دارید با کارشناسان سیم گستر وارنا تماس بگیرید تا یک خرید مطمئن را تجربه کنید.
